Το διαζύγιο αποτελεί μια πολύπλοκη και συχνά δύσκολη διαδικασία, ανάλογα με τις συνθήκες, τους λόγους που οδήγησαν σε αυτό και τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται οι εμπλεκόμενοι. Οι επιπτώσεις του διαζυγίου μπορεί να είναι ποικίλες και έντονες. Η απώλεια του ερωτικού συντρόφου μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα άγχους και κατάθλιψης, ενώ οι μεταβάσεις στις σχέσεις των γονέων μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ψυχική υγεία των παιδιών. Στο μεταξύ, διαταράσσεται και η ψυχική υγεία των γονέων τόσο μέχρι να παρθεί η απόφαση του διαζυγίου, όσο και μετά το διαζύγιο.
Εκτός των παραπάνω το διαζύγιο συνοδεύεται και από αρκετές απώλειες, επηρεάζοντας διάφορους πτυχές της ζωής ενός ατόμου. Κάθε απώλεια προκαλεί συναισθηματική ή κοινωνική αναστάτωση, απαιτώντας διαχείριση και προσαρμογή σε νέες συνθήκες ζωής.
Η πρώτη απώλεια είναι οι ιδανικές προσδοκίες που συνοδεύουν τον γάμο, φέρνοντας συναισθήματα απογοήτευσης και αίσθημα απώλειας του ιδανικού συντρόφου. Ακολουθεί η απώλεια της οικειότητας, αλλά και της φυσικής εγγύτητας, με τη μείωση της εμπιστοσύνης και της ειλικρίνειας ανάμεσα στους συντρόφους και την μείωση του χρόνου που περνά μαζί το ζευγάρι. Σημαντική είναι και η απώλεια της κοινωνικής ζωής, η οποία εμφανίζεται καθώς πολλοί επιλέγουν να απομακρυνθούν από τον κοινωνικό τους κύκλο, λόγω ανασφάλειας εξαιτίας αυτού που βιώνουν ή λόγω έλλειψης της ψυχραιμίας που απαιτείται για τις διαπροσωπικές σχέσεις. Έπειτα, η απώλεια του γονικού ρόλου είναι επίσης σημαντική, καθώς οι γονείς βιώνουν τη μείωση της συμμετοχής τους στη ζωή των παιδιών. Στο μεταξύ, η νομική ισχύ του διαζυγίου είναι μια επίσημη απώλεια, ενώ οι οικονομικές απώλειες περιλαμβάνουν τη μείωση του εισοδήματος και την αλλαγή του επιπέδου ζωής. Τέλος, η απώλεια του δεσμού είναι η δυσκολότερη, καθώς πρέπει να χτιστεί μια νέα ταυτότητα χωρίς τον πρώην σύντροφο ως σημείο αναφοράς.
Όπως γίνεται αντιληπτό, το διαζύγιο αποτελεί ένα σύνθετο και συναισθηματικά φορτισμένο γεγονός. Αυτή η διαδικασία διανύει πολλά στάδια μέχρι να επιτευχθεί ο επαναπροσδιορισμός του οικογενειακού συστήματος. Τα πέντε κύρια στάδια, όπως παρουσιάζονται από την Constance Ahrons, παρέχουν μια διακριτική ματιά στην εξέλιξη αυτής της πολύπλοκης διαδικασίας.
Αρχικά, το στάδιο της “Ατομικής Συνειδητοποίησης” χαρακτηρίζεται από τη σκέψη ενός συζύγου για το διαζύγιο, με έντονο στρες, καυγάδες και υποτιμητικά σχόλια. Στη συνέχεια, το στάδιο της “Οικογενειακής Συνειδητοποίησης” προηγείται του χωρισμού, αποκαλύπτοντας τα “μυστικά” και δημιουργώντας αναταραχή στο σύστημα της οικογένειας. Επειτα, το στάδιο του “Χωρισμού Συστήματος” είναι η περίοδος κατά την οποία ολοκληρώνεται ο χωρισμός, με το ζευγάρι να διατηρεί επαφή παρά τη συναισθηματική καταπόνηση. Στη συνέχεια, το στάδιο της “Αναδιοργάνωσης του Συστήματος” προκαλεί αλλαγές στα όρια και τους ρόλους των μελών, επηρεάζοντας όλες τις σχέσεις. Το τελευταίο στάδιο, ο “Επαναπροδιορισμός του Συστήματος”, ξεκινά όταν η οικογένεια έχει επιτύχει την προσαρμογή και αποκτά νέα δομή. Οι νέοι ρόλοι και όρια διαμορφώνουν την επαναπροσδιορισμένη οικογένεια.
Καθένα από αυτά τα στάδια φέρνει μοναδικές προκλήσεις, όπως η αντιμετώπιση συναισθημάτων ενοχής και απώλειας, η διαχείριση νέων σχέσεων και ο καθορισμός νέων ρόλων. Η στήριξη από τους φίλους και τους συγγενείς της οικογένειας καθίσταται κρίσιμη, καθώς οι εμπλεκόμενοι αναπροσαρμόζονται στη νέα πραγματικότητα. Η ψυχοθεραπεία είναι επίσης ωφέλιμη για τους ανθρώπους που περνούν από διαζύγιο, βοηθώντας τους να αντιμετωπίσουν τις συναισθηματικές και ψυχολογικές προκλήσεις που προκύπτουν.
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι ο κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά και προχωρά, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, δίνοντας χρόνο και χώρο για νέες αρχές, ευκαιρίες και ανακαλύψεις. Με σεβασμό, κατανόηση και ευγνωμοσύνη για το μοίρασμα και για τους συναισθηματικούς δεσμούς που δημιουργήθηκαν τα επόμενα βήματα είναι δυνατόν να γίνουν με ελευθερία και ελπίδα.
